Den Haag, 4 maart 2022 – De CCU-Alliantie is een krachtenbundeling van (op dit moment) 12 organisaties die in verscheidene toepassingen CO2 als grondstof inzetten. De organisaties vertegenwoordigen de gehele sector, van CO2-emitter tot gebruiker/toepasser en van transporteur tot certificeerder. CCU is, in het verlengde van opslag via CCS, een technologie die CO2 uit de atmosfeer verwijdert door het als grondstof te gebruiken in diverse processen en producten. In tegenstelling tot CCS, dat ruimhartig door regelgeving en financieel instrumentarium wordt gestimuleerd, loopt de sector die zich bezighoudt met CCU echter tegen stevige knelpunten aan. Omdat koolstofafvang en -gebruik op meerdere manieren bijdraagt aan CO2-reductie, is dit voor het klimaat en de Nederlandse economie een gemiste kans.
Wat is CCU?
Carbon Capture and Utilization (CCU) is het proces waarbij koolstofdioxide (CO2) wordt afgevangen om te worden gerecycleerd voor verder gebruik. Anders dan CO2-opslag (CCS), brengt CCU koolstofdioxide terug in het systeem in uiteenlopende processen en producten. Die toepassing verdringt in veel gevallen het gebruik van een fossiele grondstof: in de tuinbouw is dat gas-of dieselstook, synthetische brandstof vervangt kerosine en gemineraliseerde CO2 maakt fossiele toevoeging in beton en cement overbodig. Afhankelijk van technologie en toepassing kan 1 kilo CO2 een veelvoud aan CO2-besparing opleveren. Zeker als de gerecycleerde CO2 niet van een fossiele maar van een biogene bron afkomstig is. In dat geval leidt CCU tot drievoudige winst:
CO2-reductie bij afvang en vastlegging in producten;
CO2-reductie als vervanging van fossiele brandstof/grondstof;
CO2-reductie op basis van bio-feedstock (vergisting/vergassing): negatieve emissies.
Er zijn diverse toepassingen van CCU. Hierin maken we onderscheid op basis van de mate van omzetting en vastlegging: brandstof en planten leggen CO2 tijdelijk vast; bouwmaterialen zo goed als permanent. De toekomst is een circulair systeem met een volledige sluiting van de koolstofketen via afvang en hergebruik van voornamelijk biogene CO2.
Naast winning van (bio-)methaan en (bio-)CO2 leidt CCU tot steeds meer hoogwaardige eindproducten en halffabricaten die fossiele grondstoffen vervangen. Zo bezien is CCU is een grondstoffentechnologie die het verdient het om op de juiste aannames en merites onderdeel te worden van beleid.
Knelpunten
Op dit moment lopen bedrijven en projecten die CCU toepassen tegen knelpunten aan, die zowel de technologische ontwikkeling als de businesscase in de weg staan. Belangrijkste punt is het ontbreken van een stimuleringskader, gelijkwaardig aan dat voor CCS. Op dit moment is een ton CO2 opgeslagen onder de grond, voor een emitter ongeveer 100 euro waard. Dat mag hij namelijk in mindering brengen op het ETS. Voor CCU geldt die mindering niet en is diezelfde ton CO2 als ‘scope 3 toepassing’ op de markt rond de 40 euro waard. Deze ongelijkwaardigheid oplossen in een kabinetsvisie of routekaart is cruciaal om de sector vertrouwen te geven voor innovatie en opschaling. Maar er is meer nodig. Hieronder een totaaloverzicht:
Erkenning en waardering CO2 als grondstof bij overheid en politiek.
Level playing field qua stimulering voor CCS en CCU.
CO2 Accountingsysteem: inzicht in reductiepotentieel per toepassing, waaronder:
CO2-reductie bij afvang en toepassing;
CO2-reductie als vervanging van fossiele brandstof/grondstof;
CO2-reductie op basis van bio-feedstock: negatieve emissies.
Realiseren overig beleid en instrumentarium:
Kabinetsvisie op CCU + Roadmap.
Erkend en robuust certificeringssysteem.
CO2-reductie CCU onderdeel nationale doelstelling.
Uitbreiding CCU-categorieën in de SDE++.
Support investeringen.
Afstemming met Europees beleid.
De CCU-Alliantie staat uiteraard open voor een gesprek om met u gedachten uit te wisselen. Als u naar aanleiding hiervan vragen heeft kunt u contact opnemen met Marieke van der Werf via: m.vander.werf@dr2.nl.